Skip to content

درباره ی علم سنجی

علم سنجی دانش اندازه گیری و تحلیل علم است که به سنجش تولیدات علمی پژوهشگران، دانشگاه ها و کشورها در قالب متغیرهای کمی میپردازد.  

علم سنجی(Scientometrics) دانش اندازه گیری و تحلیل علم است که به سنجش تولیدات علمی پژوهشگران، دانشگاه ها و کشورها در قالب متغیرهای کمی میپردازد.  

شـاخص هـای علم سنجی سه دسته هستند:

معیارهای بهره وری که بهره وری پژوهشگر یا گروه پژوهشی را اندازگیری میکند،

معیارهای تأثیر که کیفیـت (یا عملکرد) مجلات، پژوهشگران یا گروه پژوهشی را می سنجد.

معیارهای ترکیبی که هدف این دسته از شاخص ها خلاصه کـردن هـر دو معیار بهره وری و تأثیر در یک عدد است.

امروزه علم سنجی در توصیف، تبیین و پیش بینی وضعیت علمی پژوهشگران، گروههای آموزشي و پژوهشي، دانشگاهها، سازمانها و کشورها در عرصه هاي گوناگون ملي، بين المللي کاربردهاي فـراوان يافته است. هـم چنـين بـراي ارزيـابي و رتبـه بنـدي سـازمان هـاي پژوهشي و دانشگاهها نيز شاخص هاي علـم سـنجي مـورد اسـتفاده قرار مي گيرند علاوه بر اين علم سـنجي از طريـق ارزيـابي اولويت ها، چشم اندازها و ظرفيت هـا، در تخصـيص بودجـه، تـوازن بودجه با هزينه و ارتقاي مؤسسات داراي نقـش مهمـي اسـت  همچنين اين مطالعه ها شواهد مهمي از نتايج و اثرات برنامـه هـاي پژوهشي براي سياسـت گـذاران و برنامـه ريـزان فـراهم مـي آورنـد. 

برای انجام مطالعه هـای علـم سـنجی مقیـاس هـا و تکنیکهای زیادی ارایه شـد. ضـمن ایـن کـه پايگـاه هـای  اطلاعاتیعلمیمانند اسکوپوس، ISI -Web of Science   و گوگـل اسکالر نیز به وجود آمدنـد و اطلاعـات جـامعی در مـورد تعـداد مقالات منتشرشده و استنادات به مقالات را ایجـاد کردنـد 

 تأسیس پایگاههای اطلاعاتی سبب توسعه شاخص های جدیـد و قـوی تـر علـم سـنجی شـد. یکـی از قویترین این شاخص ها H-index است. این شاخص، توجه ویـژه ای بـه خـود جلـب کـرد و نویسـندگان بسیاری نیز بـرای توسـعه ایـن شـاخص و برطـرف کـردن ضـعف هـای اصـلي آن تـلاش کردنـد،  شـاخص هـای مهمـی مثلR index،hg index ،A index ،g index از جمله شاخص هایی هستند که در راستای برطرف کردن ضعفهای شـاخص h معرفـی شدند.

 همگام با روند رو به رشد تولیدات علمی در حوزه علوم پزشـکی ، سنجش و ارزیابی تولیـدات علمـی دانشـگاه هـای علـوم پزشـکی و مراکز پژوهشی وابسته با استفاده از شاخص هاي معتبر علم سـنجي ضروري به نظر مي رسد.